༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་བ་ ༡ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སེམས་དང་སྲོག་གི་བསྟི་གནས་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་དོན་ལྟར་སའི་གོ་ལའི་གནམ་གཤིས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་བ་གྲགས་ཆེན་གཞོན་ནུ་མ་གྷེ་རེ་ཊ་ཐན་བྷག་(Greta Thunberg) ལགས་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོའི་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་མཁན་ཝི་ལི་ཡམ་མུའུ་མོ། དེ་བཞིན་ཨར་ཊིཀ་གླིང་ཁུལ་གྱི་ཚན་རིག་པ་གྲགས་ཅན་སུ་སན་ན་ཏ་ལི་སོགས་དེང་དུས་ཚན་རིག་པ་ཁག་ཅིག་དང་ལྷན་དུ་གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་ཀྱི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་(The Crisis of Climate Feedback Loops) ཀྱི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་དྲ་ལམ་བརྒྱུད་བགྲོ་གླེང་མཛད་ཡོད་པ་རེད།
དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༩ ཙམ་ལ་བགྲོ་གླེང་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཐོག་མར་བགྲོ་གླེང་གཙོ་སྐྱོང་བ་ཝི་ལིས་ལེ་མཐོ་སློབ་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་ཌ་ཨ་ཡི་ན་ཆེབ་མན་ཝལ་(Diana Chapman Walsh)ལགས་ཀྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་འཚམས་འདྲི་ཞུས་རྗེས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་ངོས་རང་ལོ་བགྲེས་པོ་ཡིན་ནའང་གཟུགས་པོ་ཧ་ཅང་ཐང་པོ་ཡོད་པ་དང་ཆུ་ཚོད་བཅུ་ཙམ་རིང་གཉིད་ཁུགས་ཐུབ་ཀྱི་འདུག གཉིད་སྐྱིད་པོ་དང་སེམས་ཁམས་ཐང་པོ་ཡོད་པ་དེ་ཀླད་པ་གསལ་བོ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཆགས་ཡོད། སྐབས་རེར་ངོས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་མཐོང་སྐབས་རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷའི་གསུང་ལ་རྗེས་དྲན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བཟོད་པའི་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཚེ་དགྲ་དེ་གཉེན་གྱི་མཆོག་རེད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་བ་ལྟར་དེ་ཉམས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སོ་སོ་ཉམས་ལེན་ཡག་པོ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་ལ་ཕྱི་ནས་སྡང་པོ་བྱེད་མཁན་ཞིག་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ཡང་སོ་སོའི་གཉེན་གྱི་ནང་དུ་མ་ཡོང་བར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད་ཚེ་དེ་གཉེན་གྱི་མཆོག་ཡིན་པ་ནི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ཉམས་ལེན་བྱེད་ཐབས་འདི་ནི་ནང་པའི་གཞུང་གི་ཆོས་ཕྱོགས་དང་མ་འབྲེལ་བ་ཡིན་ནའང་མི་ཚེ་སྐྱིད་པོ་ཞིག་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ཉམས་ལེན་བྱེད་འོས་པ་རེད། དེའི་དགོས་པ་གཙོ་བོ་ཡང་འཛམ་གླིང་དུ་དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པས་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་སྐྲུན་པར་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་འདི་དག་ཧ་ཅང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་དེ་ཆགས་ཡོད། ངོས་ཀྱི་མཆུ་ཡི་མདོག་དང་སོ་ལ་ལྟོས་དང་གཟུགས་པོ་བདེ་ཐང་ཡོད་མེད་དེ་ནས་དཔོག་ཐུབ། ཅེས་དང་།
དེ་རྗེས་སེམས་དང་སྲོག་གི་བསྟི་གནས་ཁང་གི་གཙོ་འཛིན་གྱིས་༸གོང་ས་མཆོག་ཚོགས་འདུ་འདིར་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱངས་པར་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུས་པ་དང་། འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་གསན་གཟིགས་གནང་མཁན་ཡོངས་ལ་འཚམ་འདྲི་དང་བགྲོ་གླེང་གི་བརྗོད་གཞི་ངོ་སྤྲོད་མཛད་རྗེས་བགྲོ་གླེང་འདི་དང་འབྲེལ་ནས་ཁོར་ཡུག་དང་གནམ་གཤིས་སྐོར་གྱི་གློག་བརྙན་གསུམ་གཟིགས་འབུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་པའི་སྐོར་དང་། བགྲོ་གླེང་ལ་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་རྣམས་ངོ་སྤྲོད་མཛད་རྗེས། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་མཛད་པའི་འཛམ་གླིང་གོ་ལ་ནི་ང་ཚོའི་ཁྱིམ་གཞི་ཡིན་ཞེས་པའི་ཕྱག་དེབ་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་དང་འབྲེལ་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང་། གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཐད་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་གཉིས་ཡོད། དེ་ནི་ཛ་དྲག་ཡིན་པ་དང་། གོ་སྐབས་ཡོད་པ་གཉིས་རེད། ཚན་རིག་པ་དང་ཆབ་སྲིད་པ་ཚང་མས་དོན་འདི་ལ་དགོངས་པ་བཞེས་དགོས་པ་ཆགས་ཡོད། ཅེས་སོགས་གསུང་བཤད་གནང་རྗེས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན།
ཐོག་མར་གཞོན་ནུ་མ་གྷེ་རེ་ཊ་ཐན་བྷག་ལགས་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་གོ་དུས་ཧ་ཅང་དགའ་སྤྲོ་སྐྱེས་བྱུང་། གཞོན་སྐྱེས་ཀྱི་ངོས་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཁུར་ལེན་མཁན་ཞིག་མཐོང་དུས་མ་འོངས་པར་ང་ཚོའི་རེ་བ་བྱེད་སའི་གནས་ཚུལ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ཡོད་པའི་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་སྐྱིད་འདོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་སྨོས་མི་དགོས་པ་རེད། མི་ཙམ་མ་ཡིན་པར་འབུ་སྲིན་ཚུན་ཆད་ནས་སོ་སོའི་སྲོག་འཚོ་བའི་ཆེད་དུ་སེམས་ཁུར་ཡོད་པ་རེད། འགྲོ་བ་མི་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཀླད་པ་དམིགས་བསལ་གྱིས་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ཡིན་ནའང་། འཛམ་གླིང་ལ་རྙོག་དྲ་བཟོ་མཁན་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་དེ་མི་ཆགས་ཡོད། དུད་འགྲོ་སེམས་ཅན་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཉིན་རེའི་བཟའ་བཏུང་ལ་སོགས་པའི་འཕྲལ་སེལ་གྱི་འདོད་པ་མ་གཏོགས་རྒྱ་ཆེ་སའི་གནོད་པ་མེད། དེ་བཞིན་ཁོ་ཚོར་ང་ཚོ་དང་ཁོ་ཚོ་ཞེས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་གཤིས་ཀ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་རེད།
ཕྱོགས་གཅིག་ནས་འགྲོ་བ་མི་རྣམས་ཀྱིས་གོ་ལ་འདིའི་ནང་ཡི་རངས་བྱེད་དགོས་པའི་འཛུགས་བསྐྲུན་མང་པོ་བྱས་ཡོད། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་གཏོར་བཤིག་ཀྱང་མང་པོ་བཏང་ཡོད། དེང་གི་འཇིག་རྟེན་འདིར་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཡིན་ན་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་མང་པོ་འདུག མི་ཁག་ཅིག་གིས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྟངས་ལྟར་ན་ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཆག་ཕྱིན་པ་ནི་མིས་བཏང་བ་ཡིན་པ་ཧ་ཅང་གསལ་བོ་གསུང་བཞིན་འདུག མིའི་ཀླད་པ་ཧ་ཅང་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་སོ་སོའི་སྒེར་རྐྱང་བའི་དོན་དུ་བསམ་བློ་གཏོང་བ་དང་། རང་དོན་ཁོ་ནར་བསམ་བློ་བཏང་གི་རེད། དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་མི་སྒེར་གཅིག་གི་བསམ་བློ་ལ་མཚོན་ནའང་ཁྱིམ་ཚང་དང་ཚོགས་པ་ལ་རག་ལས་ཀྱི་ཡོད། མི་ཚེ་ཡང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ཡོད། གང་ལྟར་རིགས་འགྲེ་བཏང་བ་ཡིན་ན་གོ་ལ་ཧྲིལ་བོའི་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་བདུན་ཁྱིམ་གཞི་གཅིག་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན། སྤྱི་ལ་ཁྱབ་པའི་སེམས་ཁུར་ཞིག་ངེས་པར་དུ་དགོས་པ་རེད། དེ་མིན་པར་སོ་སོ་རྐྱང་བའི་ས་ཆ་ཆུང་ཆུང་ལ་ཁྱབ་པའི་བསམ་བློ་ནི་ཧ་ཅང་བློ་རྒྱ་ཆུང་ཆུང་རེད། ང་ཚོ་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་མི་ཚེ་ཧྲིལ་བོ་གཞན་ལ་རྟེན་ནས་བསྡད་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་རང་རྐྱང་བ་འཚོ་ཐབས་མེད། ཅེས་བཀའ་སློབ་སྩལ།
དེ་རྗེས་ཁོར་ཡུག་ལས་འགུལ་བ་གྲགས་ཆེན་གཞོན་ནུ་མ་གྷེ་རེ་ཊ་ཐན་བྷག་ལགས་ཀྱིས་འཚམ་ཞུ་དང་འབྲེལ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གནམ་གཤིས་དང་འབྲེལ་ང་ཚོར་ཕྱག་འཕྲིན་གནང་བས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེས་ང་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོད་པ་ཤེས་ཏེ་ཧ་ཅང་དགའ་སྤོབས་དང་སྙིང་སྟོབས་ཆེན་པོ་སྦྱིན་བྱུང་། ཐུན་མོང་དུ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ང་ཚོར་འཛམ་གླིང་གི་གནམ་གཤིས་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་ལ་བསམ་ཚུལ་མཐུན་པོ་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་སོགས་གསུང་བཤད་གནང་བ་དང་། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་མུ་མཐུད་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན།
སུ་བེ་ཌེན་ནས་ཡིན་པའི་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་འདིས་གནམ་གཤིས་དང་འབྲེལ་བའི་སྐོར་ནས་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་པ་གོ་ཡོང་དུས་མ་འོངས་པར་དངོས་གནས་རེ་བ་ཞིག་མཐོང་བ་དང་། གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་ཁོར་ཡུག་གིས་མཚོན་པའི་འཛམ་གླིང་གི་དཀའ་ངལ་ཐོག་ལ་འདི་ལྟ་བུའི་སེམས་ཁུར་ལེན་བཞིན་པ་ཐོས་དུས་ཧ་ཅང་དགའ་བོ་བྱུང་སོང་། སྤྱིར་བཏང་འཛམ་གླིང་དུ་དངོས་པོ་ཡར་རྒྱས་དང་འབྲེལ་བའི་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་ཧ་ཅང་རྩལ་དུ་བཏོན་པ་ཆགས་ཡོད། དེ་ནས་སོ་སོའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཆགས་ཡོད། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྐོར་ལ་སྐད་ཆ་བཤད་མཁན་ཉུང་ཉུང་རེད། ཡིན་ནའང་། ད་ལྟ་མ་འོངས་པར་བཟང་ཕྱོགས་ལ་རེ་བ་བྱེད་ཆོག་པ་ཞིག་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ང་ཚོ་མི་བགྲེས་པ་ཚོ་ལོ་རྫོགས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ཁྱོད་རང་ཚོ་ད་ལྟ་གཞི་ནས་མགོ་བཙུགས་ཡོང་གི་ཡོད་པས་ང་ཚོའི་མ་འོངས་པའི་རེ་བ་བྱེད་ས་ནི་ཁྱོད་ཚོ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་རེད། འདས་པ་ནི་འདས་ཟིན་པས་མ་འོངས་པ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་རག་ལས་ཡོད། ང་ཚོའི་མི་ཐོགས་འདིས་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་བཟོས་ཡོད་པར་བརྗོད་ཆོག་གི་རེད། དཀའ་ངལ་དེ་དག་ཁྱོད་ཚོ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་སེལ་དགོས་པ་རེད། ཅེས་བཀའ་སློབ་སྩལ་རྗེས་གནམ་གཤིས་ཀྱི་སྐོར་ལ་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བའི་གློག་བརྙན་ཞིག་གཟིགས་འབུལ་ཞུས་རྗེས་མུ་མཐུད་བགྲོ་གླེང་མཛད་ཡོད་པ་བཅས།།
