༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༦ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་སན་དྷི་ཡ་གྷོའི་ཁེལ་ལི་ཕོར་ནི་ཡ་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོས་(University of California San Diego)ཇི་ལྟར་སྔོན་ནས་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལྟར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱངས་སྟེ་འཛམ་གླིང་འདིར་སྣ་ཚོགས་པའི་མཛེས་སྡུག་དང་ལེན་ (Embracing the Beauty of Diversity in our World) ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་མི་མང་ལ་བཀའ་སློབ་སྩལ་ཡོད་པ་རེད།
གོང་ཚེས་ཉིན་ཐོག་མར་སན་དྷི་ཡ་གྷོའི་ཁེལ་ལི་ཕོར་ནི་ཡ་མཐོ་སློབ་ཏུ་༸ཞབས་སོར་འཁོད་རྗེས་རྒྱ་ནག་དང་ཉི་ཧོང་། སྦར་ཛིལ། ཕ་རན་སི་སོགས་ནས་ཁྱོན་གསར་འགོད་པ་ ༡༡༠ ལ་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་བྱམས་བརྩེའི་རིན་ཐང་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་གཅིག་གྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་གོང་མཐོར་བཏང་བ་བརྒྱུད་འཛམ་གླིང་ལ་ཞི་བདེ་བསྐྲུན་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་སྲོལ་རྒྱུན་ནས་དར་བའི་ཆོས་ལུགས་འདྲ་མིན་འཆམ་མཐུན་ངང་འཚོ་བའི་གོམས་སྲོལ་ལྟར་འཛམ་གླིང་ཆོས་ལུགས་ཚང་མ་མཐུན་སྒྲིལ་གོང་མཐོར་གཏོང་གནང་མཛད་རྒྱུ་དང་། བོད་མིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ནས་རྒན་ཡོལ་ཞུས་ཟིན་ཡང་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། ཁོར་ཡུག་སོགས་སྲུང་སྐྱོབ་སླད་ཐུགས་བརྩོན་མུ་མཐུད་མཛད་བཞིན་པ་བཅས་སྐུའི་འཁུར་འཁྱེར་གྱི་འགན་ཁུར་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་སྩལ།
གཞན་ཡང་། རྒྱ་ནག་གི་གནས་སྟངས་ཐོག་ལ་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན། དེ་སྔ་ལོ་རབས་ ༦༠།༧༠ ནང་རྒྱ་ནག་ཏུ་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཟེར་བ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། འོན་ཀྱང་དེང་སྐབས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིད་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་སྲིད་འཛིན་ཞི་ཅིན་པིང་ (Xi Jinping) གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་དེ་སྔའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ལྟ་བུ་མིན་པར། བྱམས་བརྩེའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཞིག་ཡོང་སླད་ངེས་པར་དུ་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས་ཀྱི་འདུག དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་ན་འཛམ་གླིང་གི་མི་འབོར་མང་ཤོས་དང་དཔལ་འབྱོར་ཐོག་ནས་ཡར་རྒྱས་ཆེ་ཤོས་ཨང་གཉིས་པར་གྲགས་པ་རྒྱ་ནག་རང་ཉིད་ལ་མཚོན་ནའང་ཧ་ཅང་ཕན་ཐོགས་ཡོང་ཐུབ། ཅེས་སོགས་བཀའ་སློབ་སྩལ་བ་མ་ཟད། གསར་འགོད་པ་རྣམས་ལ་འགྲོ་བ་མིའི་སྤྱོད་བཟང་དང་ཆོས་ལུགས་མཐུན་སྒྲིལ་གོང་མཐོར་གཏོང་རྒྱུར་དམིགས་བསལ་གྱི་ལས་འགན་ཡོད་པ་བཀའ་གནང་།
དེ་རྗེས་སན་དྷི་ཡ་གྷོའི་ཁེལ་ལི་ཕོར་ནི་ཡ་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་མི་མང་ལ་གསུང་བཤད་ཀྱི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱངས་པ་དང་། ཐོག་མར་མཐོ་སློབ་ཀྱི་རིགས་བདག་ (Chancellor of the University of California San Diego) སྐུ་ཞབས་པྲཱ་ཌིབ་ཁོ་སི་ལ་ (Pradeep Khosla) མཆོག་གིས་ཕེབས་བསུའི་གསུང་བཤད་དང་། དེ་རྗེས་སན་དྷི་ཡ་གྷོ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་པ་མཆོག་གིས་ཕེབས་བསུའི་གསུང་བཤད་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱག་རྟགས་ཕུལ་རྗེས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་མི་མང་ཁྱོད་བསྡོམས་ ༢༥༠༠༠ བརྒལ་བར་ཐོག་མར་འཚམས་འདྲི་དང་འབྲེལ་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན།
ངོས་ཀྱིས་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་དུས་སུ་ཐོག་མར་སྤུན་ཟླ་ཕོ་མོ་རྣམ་པ་ཞེས་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ངོས་རང་ལམ་དང་ལུགས་སྲོལ་ལ་དགའ་བོ་མེད། ང་ཚོ་སྐྱེ་འཆི་གང་གི་སྐབས་སུའང་ལམ་དང་ལུགས་སྲོལ་གང་ཡང་མེད་པས་འཚོ་བའི་རིང་མི་ཚང་མས་ཕན་ཚུན་ལ་སྤུན་ཟླ་ཕོ་མོའི་འདུ་ཤེས་འཛིན་ཐུབ་ན་ཡག་པོ་ཡོད། ངོས་ཀྱིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་བདེ་བ་རེད་ཅེས་ཀུན་ལ་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། མི་ཚང་མ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་མི་ཚེ་འདོད་མཁན་ཡིན་ཀྱང་འདས་པ་དང་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་ཅི་འདྲ་ཡིན་མིན་ལ་མ་བལྟས་པར་མ་འོངས་པ་ནི་རེ་བ་རྒྱག་ས་ཙམ་རེད། དུས་ཚོད་ཅིག་ལ་མ་འོངས་པའི་རེ་བ་རྦད་དེ་བརླག་ཚེ་མི་ཚེ་ཐུང་དུ་གཏོང་གི་རེད། དེ་ལས་ཀྱང་ཐབས་སྐྱོ་བོ་ཞིག་ལ་འགའ་ཤས་ཀྱིས་རང་སྲོག་གཅོད་པའི་གནས་ཚུལ་འབྱུང་གི་ཡོད། ང་ཚོས་བརྗོད་ཐུབ་པ་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། ད་ལྟའི་དུས་སུ་འགྲོ་བ་མི་དུང་ཕྱུར་བདུན་ཅུ་ཡོད་པ་ཚང་མ་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་མི་ཚེ་འདོད་མཁན་ཡིན་ལ། བདེ་བ་འདོད་པའི་མི་ཞིག་བྱེད་པའི་ཐོབ་ཐང་ཀྱང་ཡོད། འོན་ཀྱང་རང་བྱུང་གི་གོད་ཆག་ལས་གཞན་གྱི་དཀའ་ངལ་གཞན་མང་དག་ཅིག་ཡོང་གི་ཡོད་པ་དང་། དཀའ་ངལ་མང་པོ་ཞིག་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བཟོས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། ཞེས་དང་།
ཡང་། མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་གསལ་བ་ལྟར་ན་ལོ་ངོ་དྲུང་ཕྱུར་མང་པོའི་སྔོན་དུ་མིའི་ལུས་པོ་འདི་ཆགས་ཤིང། ས་གནས་དང་གནམ་གཤིས་མི་འདྲ་བ། དེ་བཞིན་འཚོ་སྡོད་བྱེད་སྟངས་ཀྱང་མི་འདྲ་བ་སོགས་བྱུང་བས་མི་འདྲ་བ་བྱུང་། དཔེར་ན། ཤར་གླིང། ནུབ་གླིང། ལྷོ་གླིང། བྱང་གླིང་སོགས་ཆགས་ཤིང། དེ་ནས་སྐད་དང་ཡི་གེ་སོགས་ཀྱང་བྱུང་བ་རེད། མཚམས་རེར་ངོས་ཀྱི་བསམ་པར་མི་རིགས་མ་འདྲ་བ་དང་། རིག་གཞུང་མ་འདྲ་བ། སྐད་ཡིག་མ་འདྲ་བ་སོགས་ནི་ལྡུམ་ར་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་ནང་གི་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་དང་མཚུངས། མེ་ཏོག་དེ་དག་ཅི་ཙམ་གྱིས་མཛེས་ཤིང་ལྟ་ན་སྡུག་པ་ཡིན་ཀྱང་ཆ་ཚང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན་ཚེ་ཡིད་དབང་དེ་ཙམ་འཕྲོག་མི་ཐུབ། མཛེས་སྡུག་གི་སྟེང་ནས་བཤད་ན་ལྡུམ་ར་ཆེན་པོ་དང་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པ་ཞིག་རེད། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལྡུམ་ར་ཆེན་པོ་འདིའི་ནང་དུ་རིག་གཞུང་མི་འདྲ་བ་དང་། སྐད་ཡིག་མི་འདྲ་བ། འཚོ་གནས་བྱེད་སྟངས་མི་འདྲ་ཡོད། རིག་གཞུང་མི་འདྲ་བ་ནི་བཙན་གྱིས་བཙུགས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་རང་བཞིན་གྱིས་ཡར་རྒྱས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པས། ས་ཁུལ་དེའི་གནས་སྟངས་དང་ཁོར་ཡུག་ལ་འཚམ་པོ་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན། རིག་གཞུང་མི་འདྲ་བ་དང་འཚོ་གནས་བྱེད་སྟངས་མི་འདྲ་བ་བེད་སྤྱོད་ཆེ་ལ་ལག་ལེན་དང་མཐུན་པ་ཡོད།
ཡིན་ནའང་། ང་ཚོས་གནད་དོན་འདི་ཁོ་ནའི་ཐོག་ཏུ་བློ་མི་གཏོད་པར་དཀའ་ངལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས། མི་རིགས་མི་འདྲ་བ་དང་། ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ། ཆོས་ལུགས་མི་འདྲ་བ། ཐ་ན་ཆོས་ལུགས་དང་མི་རིགས། ཁ་དོག་གཅིག་ཀྱང་དབུལ་ཕྱུག་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་མི་འདྲ་བ་སོགས་མི་འདྲ་བའི་ཆ་ཁོ་ནའི་སྟེང་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་མང་དྲག་པས་དཀའ་ངལ་འབྱུང་གི་ཡོད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་ཅིས་ཀྱང་ཆ་སྙོམས་བཟོ་རྒྱུ་དགོས་པ་དང་། ང་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་། རིག་གཞུང་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་སྟེང་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་གཅིག་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་མ་བརླགས་པ་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ། འདས་པའི་སྐབས་ལ་ཨ་མི་རི་ཁའི་མི་རིགས་རྣམས་གཞན་དང་འབྲེལ་མེད་ཐོག་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོར་སོ་སོའི་ཡུལ་ནས་བསྡད་པ་དང་། ཨེ་ཤེ་ཡའི་མི་རིགས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འཚོ་སྡོད་བྱས་ནས་བསྡད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་ང་ཚོ་ཚང་མ་དུས་རབས་ ༢༡ པའི་ནང་དུ་ཡོད་པ་དང། འཛམ་གླིང་དཔལ་འབྱོར་ལ་ས་མཚམས་དང་ཚད་གཞི། རྒྱལ་ཁབ་དང་གླིང་ཕྲན་གྱི་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཚང་མ་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཆགས་ཡོད། དེ་བཞིན་གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་ཀྱང་གླིང་ཕྲན་འདི་དང་དེ་ཞེས་དབྱེ་བ་མེད་པར་ཆ་ཚང་ལ་ཁྱབ་ཡོད།
ངོས་རང་ཐོག་མར་རྒྱ་གར་ལ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོང་སྐབས་འཛམ་གླིང་གི་མི་འབོར་གྲངས་ཚད་དུང་ཕྱུར་ ༦༠ ཡིན་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་དུང་ཕྱུར་ ༧༠ ལ་འཕར་ཡོད། མཁས་པ་འགའ་ཤས་ཀྱིས་བཤད་ན་དུས་རབས་འདིའི་མཇུག་ཏུ་མི་འབོར་གྲངས་ཚད་དུང་ཕྱུར་ ༡༠༠ ལ་འཕར་ངེས་པའི་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱིན་འདུག ཡིད་སྐྱོ་བ་ཞིག་ལ་ད་ལྟའི་མི་འབོར་དུང་ཕྱུར་ ༧༠ ཡོད་པའི་ཁྲོད་དུའང་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་ནང་དུ་དབུལ་ཕྱུག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་འདུག ལྷག་པར་དུ་འཛམ་གླིང་གི་ཕྱུག་ཤོས་རྒྱལ་ཁབ་ཨ་རིའི་ནང་དུ་དབུལ་ཕྱུག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་འདུག འདི་དག་ནི་སྤྱོད་བཟང་གི་ཐོག་ནས་ནོར་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ལག་ལེན་གྱི་ངོས་ནས་ཀྱང་དཀའ་ངལ་གྱི་གཞི་ཆགས་ཡོད་པས་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་དབུལ་ཕྱུག་གི་ཧེ་བག་ཉུང་དུ་གཏོང་དགོས། དབུལ་བོའི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་བཏང་ནས་དབུལ་ཕྱག་གི་ཧེ་བག་ཉུང་དུ་གཏོང་བར་སྒོར་མོ་དང་རྒྱུ་དངོས་དགོས་པ་དང། དེ་ལ་ཐོན་ཁུངས་དགོས། ད་ལྟའི་ཆར་ཆུ་ལ་སོགས་པའི་ཐོན་ཁུངས་ཇེ་ཉུང་དུ་སོང་བའི་རྟགས་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོའི་འཛམ་གླིང་འདིར་ཚ་དྲོད་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པའི་འགྱུར་ལྡོག་མང་པོ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པས་ང་ཚོས་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ལས་ཀ་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། ཕན་ཚུན་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བརྗོད་རེས་དང་འགྲོ་བ་མི་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་ལྟར་ལས་ཀ་བྱེད་དགོས་པའི་དུས་ལ་སླེབས་འདུག ཆོས་ལ་དད་མོས་བྱེད་དང་མི་བྱེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་འགྲོ་བ་མིའི་ཆེས་ཟབ་སའི་རིན་ཐང་སྟེ་བྱམས་བརྩེའི་ཐོག་ལ་དོ་སྣང་སྤྲོད་དགོས་ཀྱི་འདུག ང་ཚོའི་འགྲོ་བ་མིའི་གཞི་རྩའི་རང་བཞིན་ནི་བྱམས་བརྩེ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན། ཞེས་སོགས་བཀའ་སློབ་སྩལ་བ་དང་།
དེ་ནས་ཡང་། དེང་རབས་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྒྲོམ་གཞིར་ནང་སེམས་ཀྱི་རིན་ཐང་ངམ་སྤྱོད་བཟང་གིས་ལྡང་གི་མེད་པས་ང་ཚོས་རང་ཉིད་ཀྱི་རིག་པ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ནས་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ནང་དུ་སྤྱོད་བཟང་ནང་འཇུག་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ལུས་པོའི་འཕྲོད་བསྟེན་ཡག་པོ་ཞིག་དགོས་པར་སེམས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་དགོས་པ། སེམས་དང་ཚོར་བ་སོགས་ཆོས་ལུགས་ནས་བཤད་པའི་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་དང། ལྷ་ཡུལ་དང་དམྱལ་བ་སོགས་གང་ལའང་བརྟེན་གཏུགས་བྱེད་མི་དགོས་པར། གོ་ལ་འདིའི་ཐོག་ཏུ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་བསྲིང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་དེ་རིང་གི་གཏམ་བཤད་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བ་ཡིན། ཞེས་སོགས་བཀའ་སློབ་སྩལ་ཡོད་པ་བཅས།།
