༡ ཚེ་འདིར་ལྟོས་ཀྱང་ཆོས་དགོས་པ།
རང་རེས་ཆོས་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཚེ་འདིའི་དངོས་པོ་ཡར་རྒྱས་ཇི་ཙམ་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་གཅིག་པུས་གཏན་གྱི་བདེ་བ་ལྡེང་ངེས་སྐྱེད་མི་ཐུབ་ཅིང༌། ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འཕེལ་བ་ཇི་ཙམ་བྱུང་བ་དེ་འདྲར་མི་རྣམས་དངངས་སྐྲག་དང༌། འཇིགས་སྣང་གིས་ཉིན་མཚན་སྦྲེལ་ཏེ་སྡོད་དགོས་པ་འདི་རང་རེད། རིག་གསར་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་ཀྱིས་སྔ་རབས་ཀྱི་མི་རྣམས་ནས་སྐྱབས་གནས་སུ་འཛིན་པའི་ཟླ་བའི་ཁང་བཟང་སོགས་སུ་བསྐྱོད་པ་དང༌། ཟླ་བའི་རང་བྱུང་གི་ནུས་པ་རྣམས་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ལ་ཚུར་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་ཡོ་བྱད་དུ་བསྒྱུར་བ་ཡོང་སྲིད་ཀྱང༌། དེ་དག་གིས་མཐའ་མ་འཛམ་གླིང་གི་དགྲ་གཉིས་པ་ཞིག་ཡོང་བཟོ་ཡོད་པ་རེད། གང་ལྟར་འདི་འདྲའི་ལས་ཐབས་ཀྱིས་མི་རྣམས་ལ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་དང༌། གཏན་ཆགས་པ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་ནམ་ཡང་མེད།དེ་དག་ནི་ཕྱི་ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་བདེ་བ་འདྲེན་བྱེད་ཙམ་ཡིན་པས་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་བདེ་ཕྲན་བུ་རེ་སྐབས་རེ་འབྱུང་ཡང༌། གཏན་ཆགས་པར་གནས་མི་ཐུབ། དེས་ན་སེམས་ཁོ་རང་གི་སྟེང་དུ་བདེ་བ་ཞིག་བཅོལ་རྒྱུ་བྱུང་ན་ལུས་པོའི་ངལ་དུབ་རྒྱན་དུ་འགྲོ་བའང་ཡོད་པ་མཐོང་ཆོད་ལྟར་རེད། དེ་ལྟ་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་ལག་ལེན་བཀལ་ཏེ་སེམས་ལ་བཟོ་ལྟ་བཟོ་རྒྱུ་འདི་རང་ཡིན། ལར་ཚེ་འདིའི་བདེ་བ་གདེངས་འཁེལ་བ་ཞིག་འབྱུང་བའང་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོང་དགོས། དེ་ཡང༌། བདེ་སྡུག་ཆེ་ཆུང་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་འཕྲལ་གྱི་ཕྱིའི་རྐྱེན་དེ་གཅིག་པུ་མིན་པར་ནང་དུ་ཡང་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་དགོས། དེ་ནི་སེམས་སྟེང་དུ་དགེ་མི་དགེའི་ལས་ཀྱི་ནུས་པའམ་བག་ཆགས་ཤིག་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། དེ་ནུས་ཅན་དུ་ཡོད་ཙ་ན་ཕྱིའི་རྐྱེན་དེ་འཕྲད་མ་ཐག་ཏུ་ནུས་པ་དེ་སད་དེ་བདེ་སྡུག་གི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་ཡིན། ནུས་པ་དེ་མེད་ན་ཕྱིའི་རྐྱེན་མང་པོ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་བདེ་སྡུག་འཕར་འབུབ་འགྲོ་ཤེས་ཐབས་མེད། དེ་འདྲའི་ནུས་པ་དེ་སྔར་བསགས་པའི་ལས་ཀྱིས་བཞག་པ་ཡིན། དེས་ན། འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་ཐོག་མར་རང་གི་སེམས་མ་དུལ་བས་བྱ་བ་ངན་པ་ཞིག་བྱས་ཏེ་ལས་ཤིག་བསགས། དེའི་ནུས་པ་སེམས་སྟེང་དུ་བཞག་པ་སླར་རྐྱེན་དང་འཕྲད་དུས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་སྟེ། མཐར་གཏུགས་ན་སེམས་ལ་ཐུག་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་དེས་ཀྱང་ཆོས་མེད་པར་སེམས་མི་དུལ། དེ་མ་དུལ་བས་ལས་ངན་པ་གསོག དེས་རྒྱུད་སྟེང་དུ་ནུས་པ་བཞག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་ཡོང་བ་དེ་འདྲ་ཡིན་ནོ། །
༢ ཚེ་ཕྱི་མར་ལྟོས་ཀྱང་ཆོས་དགོས་པ།
སེམས་ཅན་ཕལ་ཆེ་བར་ལུས་རྟེན་ཡོད་ཅིང༌། གནས་འགའ་ཞིག་ན་སེམས་ཁོ་ན་ལས་མེད། ལུས་སེམས་དེ་གཉིས་ཀར་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་རེ་ཡོད་པའི་ལུས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་མངལ་སྐྱེས་ལ་མཚོན་ན་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་ལ་ཐུག དེ་བཞིན་སེམས་ལ་ཡང་ཉེར་ལེན་དང་རིགས་འདྲའི་རྒྱུ་ཡོད། ཚེ་འདིའི་སེམས་ཀྱི་རིགས་འདྲའི་རྒྱུན་གྱི་ཐོག་མ་ནི་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་དབུས་སུ་ཉིང་མཚམས་སྦྱར་མ་ཐག་པའི་སེམས་དེ་ཡིན་ལ། དེའི་རྫས་རྒྱུན་སྔོན་མ་ཞིག་ནི་ངེས་པར་ཡོད་དགོས། རྒྱུ་མཚན་ནི་ཕྱིའི་དངོས་པོ་སེམས་སུ་འགྱུར་མི་སྲིད་ལ། སེམས་ཕྱིའི་དངོས་པོར་འགྱུར་མི་སྲིད། སེམས་དེའི་རྫས་རྒྱུན་ཡོད་དགོས་ན་ངེས་པར་ཉིང་མཚམས་མ་སྦྱར་གོང་གི་སེམས་དེ་ཡིན་དགོས། དེས་སྐྱེ་བ་སྔོན་མ་འགྲུབ། དེ་འདྲའི་སེམས་དེ་རྒྱུན་གཅིག་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་མཐུན་རྐྱེན་ཚང་བའི་མི་དང༌། བུ་ཕྲུག་འགའ་ཤས་ནས་སྐྱེ་བ་སྔོན་མ་དྲན་པ་དེང་དུས་ཀྱང་ཡོད། སྔར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁུངས་མའི་ནང་ཡང་སྐྱེ་བ་སྔོན་དྲན་མང་དུ་བྱུང༌། རྒྱུ་འབྲས་ཞེས་པ་ཐ་དད་ཡིན་ཀྱང༌། ངེས་པར་ཆ་མཐུན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཡོད་དགོས། དཔེར་ན། ལུས་ནི་རེག་བྱ། དབྱིབས། ཁ་དོག་ཅན་ཞིག་ཡིན་པས་དེའི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་ཡང་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་དགོས་ལ། སེམས་ལ་དབྱིབས་སོགས་མེད་པས་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་དགོས། ས་བོན་རོ་མངར་བ་ལས། འབྲས་བུ་དེ་མཐུན་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ། དེས་ན་གཟུགས་མེད་སེམས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུར་གཟུགས་ཅན་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་འཇོག་མི་ཐུབ། རིག་པ་འདི་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ངེས་པར་འགྲུབ། དེས་ན་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་ཞིག་ཡོད་ཕྱིན་དེར་ཕན་པ་ཆོས་ཁོ་ན་ལས་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་པོ་རེད། དེ་རྣམས་ཆོས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན།
༣ ཆོས་སུ་གྲགས་པ་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་གི་ནང་ཆོས་ཏེ། དེའི་སྟོན་པའི་སྐོར།
འཛམ་གླིང་འདིར། ནད་སྣ་གཅིག་ལ་སྨན་མང་པོ་ཡོད་པ་བཞིན། མིའི་རིགས་སོགས་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་སུ་ཆོས་ལུགས་མང་པོ་ཡོད། དེ་དག་རང་རང་ལ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དང༌། བརྗོད་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་གསུམ་ཡ་རབས་བཟང་པོར་བསྒྱུར་བ་དང༌། དམིགས་ཡུལ་བཟང་པོར་དམིགས་པ་ནི་གཅིག་མཐུན་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ་རྫུན་དང་ཕྲ་མ་སོགས་ངག་གི་ལས་དང༌། རྐུ་གསོད་སོགས་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ངན་པ་རྣམས་བྱེད་མི་རུང་བར་སྟོན་པ་སོགས་ཀུན་མཐུན། བློ་ཕམ་པ་ཞིག་ལ། ལོ་རྒྱུས་ནང་སྐབས་རེ་ཆོས་ལུགས་པ་ཕན་ཚུན་སྡང་རྩོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་བ་དེ་སླར་མི་འོང་བའི་འདས་པ་ཡིན་ན་ལེགས། ཆོས་ལུགས་པ་ཚོ་མཐུན་པོ་བྱེད་རྒྱུ་ངེས་པར་ཐུབ་པ་ཡིན། སྤྱིར་དེང་དུས་ཆོས་ཙམ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་ཡོད་དུས་འདིར་རིས་མེད་ཀྱི་ཆོས་པ་ཚོ་མཉམ་མཐུན་བྱེད་གལ་ཆེ། དེ་ཡང་སྡང་སེམས་ཀྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། མཉམ་མཐུན་བྱེད་པ་དེས་ཆོས་ལུགས་པ་ཚོར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཆོས་མེད་པ་ཚོར་ཡང་འཕྲལ་ཡུན་གྱི་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་ཆེད་ཡིན་ཏེ། ཁོང་ཚོའི་བླང་དོར་གནས་ལ་རྨོངས་པའི་མི་ཤེས་པ་སེལ་ཏེ་གཏན་བདེའི་ལམ་དུ་འགོད་ཐབས་ཡིན། དེར་བརྟེན་ངས་ཆོས་ལུགས་ཚང་མར་དམ་ཚིག་འོ་ཆུ་གཅིག་འདྲེས་ཡོང་བའི་རེ་གསོལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཆོས་ལུགས་པ་ཕན་ཚུན་གཅིག་སྒྲིལ་ཆེད་ཕན་ཚུན་གནས་ཚུལ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་དགོས། དེའི་དོན་དུ ཁོ་བོས་བོད་ཀྱི་ནང་པའི་ཆོས་སྐོར་གནས་ཚུལ་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བརྗོད་རྒྱུ་ཡིན། དེ་ལ་གནས་ལུགས་བརྗོད་དགོས་པ་ཞིག་ནི། དེང་དུས་བོད་ཡིག་ནང་གི་ཆོས་ཚིག་ཚང་མ་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་ཐད་དོན་བསྒྱུར་བར་དཀའ། དབྱིན་བོད་གཉིས་ཀའི་ཤེས་ཡོན་ཚད་མཐོ་གཉིས་འཛོམས་ཅན་ཡང་དཀོན་ཞིང༌། ཞིབ་གཏུགས་བྱེད་སའི་སྔོན་བསྒྱུར་ཁུངས་དག་རིགས་ཀྱང་ཆེར་མ་མཐོང༌། སྔོན་ཆད་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་བསྒྱུར་བྲིས་བྱེད་པོ་དག་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་དགེའི་ལག་རྗེས་གང་ལེགས་ཀྱང་ལམ་རོབ་ཙམ་ལས་གོ་དོན་གཏིང་ཟབ་བསྒྱུར་བྲིས་མ་ཐུབ་པར་མངོན་ཞིང༌། འོན་ཀྱང༌། ཕྱིན་ཆད་དཀའ་ངལ་འདི་དག་རིམ་སེལ་གྱིས་ཁོ་བོ་ཅག་གི་ཆོས་ཀྱི་གོ་དོན་གཏིང་ཟབ་རྣམས་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་བདེ་བླག་ཏུ་བསྒྱུར་བྲིས་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཡོད། དེ་ལྟའི་གནས་ཚུལ་འོག་ཆོས་སྐོར་འདི་དག་ཀྱང་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་བྲི་བསྒྱུར་བདེ་ཆེད་གོ་སླ་རགས་བསྡུས་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་རྒྱུ་ཡིན། ང་ཚོའི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ནི་བསྐལ་པ་འདིར་སངས་རྒྱས་སྟོང་རྩ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་གཅིག་ཡིན། སངས་རྒྱས་དེ་རྣམས་ཐོག་མ་ནས་སངས་རྒྱས་མིན་པར་ང་ཚོ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཅན་ཡིན། ལུས་སེམས་གཉིས་ལས་སེམས་གཙོ་ཆེ། ལུས་ངག་ནི་སེམས་ཀྱི་གཞན་དབང་ཅན་ཡིན། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་རྣམས་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་བསླད་པ་མེད། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་དྲི་མས་མ་བསླད་པ་དག་པ་ཞིག་ཡིན། ཉོན་མོངས་རྣམས་སེམས་ཀྱི་འཁོར་ཡིན། དེ་ལྟའི་ཉོན་མོངས་སོགས་སྐྱོན་གྱི་རིགས་རྣམས་རིམ་བཞིན་བཅོས་ཏེ་གློ་བུར་བའི་དྲི་མ་རྣམས་རྫོགས་པར་ཟད་ནས་དག་པ་དེ་སངས་རྒྱས་ཡིན་པས། ཐོག་མ་ནས་སངས་རྒྱས་པའི་སངས་རྒྱས་ཤིག་ནང་པས་ཁས་མི་ལེན། དེ་འདྲའི་སངས་རྒྱས་དེས་དུས་ཇི་སྲིད་བར་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད། དེས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་བྱེ་བ་ཐེར་འབུམ་མང་པོས་ཆུ་ཚོད་སྐར་ཆ་རེར་ཡང་འགྲོ་བའི་དོན་མུ་མཐའ་མེད་པ་མཛད། བསྐལ་པ་འདིར་སངས་རྒྱས་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བྱོན་པ་དེར་ཆ་བཞག་སྟེ་སྟོང་རྩ་འབྱུང༌། མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་རེར་བསྟན་པ་གསར་པ་རེ་ཡོང༌། བསྐལ་པ་ནི་ལོ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཡོད་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན། སངས་རྒྱས་ཤཱཀ་ཐུབ་ཀྱི་བསྟན་པ་འདི་སངས་རྒྱས་གཞན་གྱི་བསྟན་པ་དང་མི་འདྲ་བར་འདིར་མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་ཡོད། གཞན་ཕལ་ཆེ་བར་སྔགས་མེད། ཐུན་མོང་སྣང་ངོར་དགའ་ལྡན་གནས་ནས་འཕོ་བ་དང༌། ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པ། སྐུ་བལྟམས་པ། བཟོ་ཡི་གནས་ལ་མཁས་པ། བཙུན་མོའི་འཁོར་གྱིས་རོལ་པ། ངེས་པར་འབྱུང་བ། དཀའ་བ་སྤྱད་པ། བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་གཤེགས་པ བདུད་སྡེ་བཅོམ་པ། སངས་རྒྱས་པ། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་བསྟན། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་ནི་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་དང༌། དེ་ཡང་ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་ལས་གསུང་གི་ཆོ་འཕྲུལ་གཙོ་བོ་ཡིན་སྟབས་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་ཆེད་ཡིན་ལ། སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་རྒྱལ་པོའི་རིགས་སུ་འཁྲུངས་ཏེ། སྐུ་ཚེ་སྟོད་ལ་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས། དེ་ནས་སྲིད་པའི་ཕུན་ཚོགས་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་གཟིགས་ཏེ་རྒྱལ་སྲིད་སྤངས་ནས་དཀའ་ཐུབ་ལ་ཞུགས། མཐར་རྡོར་གདན་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཚུལ་བསྟན། དེ་ལ་དུས་དང་པོར་ཡུལ་ཝ་ར་ཎཱ་སིར་གདུལ་བྱ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་རྣམས་ལ་གཙོ་བོར་དགོངས་ནས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལས་བརྩམས་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར། དུས་བར་པར་བྱ་རྒོད་ཕུང་རིར་གདུལ་བྱ་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་དབང་རྣོན་རྣམས་ལ་གཙོ་བོར་དགོངས་ནས་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཚུལ་ལས་བརྩམས་ཏེ་འཁོར་ལོ་བར་པ་གསུངས། དུས་མཐའ་མར་ཡངས་པ་ཅན་དུ་གདུལ་བྱ་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་དབང་པོ་འབྲིང་མཐའ་རྣམས་ལ་གཙོ་བོར་དགོངས་ནས་འཁོར་ལོ་ཐ་མ་གསུངས་ཏེ་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་ཆོས་འཁོར་རིམ་པ་གསུམ་བསྐོར། སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གསུངས། ད་ལྟ་བོད་དུ་བསྒྱུར་བའི་བཀའ་འགྱུར་ཞེས་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་པོད་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་མདོ་ཕྱོགས་རྣམས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དང༌། སྔགས་ཀྱི་ཆོས་སྐོར་རྣམས་རྒྱུད་སྡེ་བཞིར་འདུ། ཡང་ན་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ནང་བསྡུས་ཀྱང་ཆོག ། བརྗོད་བྱ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན། ཤེས་རབ་སྟེ་བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་འདུལ་བ། མདོ་སྡེ། མངོན་པ་བཅས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་འཇོག
༤ བོད་དུ་ནང་ཆོས་དར་ཚུལ།
ནང་པའི་ཆོས་བོད་དུ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་ནི། ཞང་ཞུང་གི་ཡུལ་ནས་དར་བའི་བོན་ཆོས་ཆེས་སྔ་བར་བོད་དུ་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཞིང༌། དུས་ད་ལྟའང་བཤད་སྒྲུབ་བྱེད་པ་ཡོད། འདི་ཐོག་མར་ཧ་ཅང་རྒྱས་པ་ཞིག་མེད་འདྲ་ཡང༌། ཕྱིས་བོད་དུ་རྒྱ་གར་ནས་ནང་བསྟན་རྒྱ་ཆེར་དར་བའི་སྐབས་བོན་གྱི་ལྟ་སོྒམ་པའི་བཞེད་སྲོལ་ལའང་ཟབ་རྒྱས་སུ་ཕྱིན་ཡོད་པར་མངོན། བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་ལྷ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་སྐབས་ནང་བསྟན་ཐོག་མར་དར། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་ཇེ་འཕེལ་དུ་སོང་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་པབྲསྤྱ༣་ཏ་ཞི་བ་འཚོ་ཡབ་སྲས་སོགས་སྙན་གྲགས་ཅན་མང་པོས་མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་དང༌། གྲུབ་དབང་པདྨ་འབྱུང་གནས་སོགས་ཀྱིས་རྒྱུད་སྡེའི་སྐོར་ཡང་མང་པོ་བསྒྱུར་སྤེལ་མཛད། དེ་ནས་གླང་དར་སྐབས་ཉམས་ཏེ་ལོ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་ཙམ་བར་གནས་ཤིང༌། སླར་ཡང་བོད་སྨད་ཕྱོགས་དང༌། སྟོད་ཕྱོགས་ནས་བསྟན་པ་རིམ་གྱིས་གསོས་ཏེ་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་གྱི་འགོ་ཚུགས། ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་སོགས་བོད་ཀྱི་བློ་ཅན་མང་པོས་རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་གྲུབ་གྲགས་ཆེ་བ་མང་པོའི་ཞབས་ལ་གཏུགས་ཏེ་གསན་བསམ་སྒོམ་པས་རྒྱལ་བསྟན་འཛིན་སྤེལ་མཛད་ཅིང༌། པཎྜི་ཏ་དཔལ་མར་མེ་མཛད་སོགས་མང་པོ་བོད་དུ་ཕེབས་ཏེ་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་མང་པོ་བསྒྱུར་སྤེལ་མཛད། དུས་རབས་འདི་ཙམ་ནས་བོད་རང་ཉིད་ཀྱི་མཁས་པ་མང་པོ་བྱུང་སྟེ་བོད་འགྲེལ་མང་པོ་མཛད་པའི་མགོ་ཚུགས་པ་ཡིན། དུས་གང་འཚམས་རྗེས་ནས་རྒྱ་གར་དང༌། བལ་པོའི་མཁས་པ་གྲགས་ཆེ་བ་བོད་དུ་ཕེབས་པ་ཆེར་བྱུང་མི་འདུག དེ་ལྟར་བོད་དུ་དར་ཁྱབ་ཀྱི་ནང་བསྟན་འདི་རྒྱ་གར་གྱི་ནང་བསྟན་དྲི་མ་མེད་པ་འདི་རང་ལས། བོད་ཀྱི་བླ་མས་རྟོག་བཟོ་དང༌། ཆོས་གཞན་དང་བསྲེས་ལྷད་བཏང་བ་མེད་ཅིང༌། དཔེར་ན། བོད་འགྲེལ་དེ་ཚོའི་ནང་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ལའང་མཇུག་ཏུ་སངས་རྒྱས་རང་ཉིད་ཀྱི་གསུང་ངམ། དེ་མིན་རྒྱ་གར་མཁས་པའི་གསུང་དྲངས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། ཆེས་ཤིན་ཏུ་ར་འཕྲོད་པ་གཅིག་ལ། དེང་སང་གི་རྒྱ་གར་པ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་ཁོངས་ཀྱི་མཁས་པ་རེ་ཟུང་དང་ཞིབ་གླེང་སྐབས་ཆོས་ཚིག་སྐད་བརྡ་འཕྲོད་དཀའ་བའི་གནས་ཚུལ་འདི་གའི་འོག་ལའང་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་སྔོན་ནས་བསྒྱུར་བའི་བོད་ཡིག་ནང་གི་ཆོས་ཀྱི་བཤད་པ་འཁོད་ཡོད་པ་དེ་ག་རང་ཁོང་ཚོས་བརྗོད་ཀྱི་འདུག དེར་མ་ཟད། རྒྱ་གར་བ་མཁས་པ་འགས་བརྗོད་རིགས་སུ། དེང་སང་སཾསྐྲྀ་ཏའི་སྐད་ཐོག་ནས་གོ་དཀའ་བའི་གཞུང་འགའ་ཤས་བོད་སྐད་ཐོག་ནས་བལྟས་ཏེ་གུང་བསྒྲིགས་སྐབས་གོ་བ་ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཡོང་གི་འདུག་ཟེར། གནས་ཚུལ་འདིའི་ཐོག་ནས་ངོས་ཀྱི་བསམ་པར། བོད་ཀྱི་ཆོས་ལ་ཡུལ་དུས་གནས་ཚུལ་དབང་གིས་རྒྱ་གར་བ་དང་ཕྲན་བུ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ཏེ་བླ་མའི་ཆོས་ལུགས་ཞེས་ནང་པ་བསྒྱུར་བཅོས་ཕྱིན་པ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་དེ་རྩ་བ་ནས་ནོར་བ་བྱུང་བ་རེད། ཡང་བརྗོད་རྒྱུར། གཅིག་བྱས་ན་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་སྲིད་པས་དགོངས་འགལ་མེད་པ་ནས། ད་ལྟའི་དུས་རབས་འདིར། ནང་པའི་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་གསུམ་ཆ་ཚང་བ་དཔྱིས་ཕྱིན་པ་ཞིག་ཤེས་དགོས་ན། བོད་ཡིག་གི་གླེགས་བམ་རྣམས་རྒྱུན་རིང་བར་བརྟག་ཞིབ་ཟབ་ནན་གྱིས་གཟིགས་དགོས་པ་རེད་སྙམ་ལགས། རྒྱ་གར་དུ་སྔར་ན་ལེབྲསྤྱའི་མཁས་པའི་འཆད་སྲོལ་དང༌། བྲི་ཀ་མ་ལ་ཤི་ལའི་མཁས་པའི་འཆད་སྲོལ་ཞེས་རྩ་བའི་དོན་གཅིག་ཀྱང༌། མིང་འདོགས་དང༌། འཁྲིད་སྟངས་ཕྲན་བུའི་ཁྱད་པར་ཡོང་གི་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་བོད་དུའང་རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་དང༌། དེའི་བོད་ཀྱི་སློབ་རྒྱུད་ཀྱི་མཚན་དང༌། ས་གནས། དུས་ཚོད་སོགས་ཀྱིས་མིང་འདྲ་མིན་བྱུང་སྟེ། དེ་ཡང་གྲགས་ཆེ་བར་རྙིང་མ། བཀའ་རྒྱུད། ས་སྐྱ། དགེ་ལུགས་ཞེས་མིང་འདོགས་སོ་སོ་དང༌། རྩ་བ་གཅིག་ཀྱང་འཁྲིད་སྟངས་མི་འདྲ་བ་ཐན་ཐུན་ཡོད་པ་རེད། ཐམས་ཅད་ཀྱང་མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ནོ། །
༥ ཆོས་ཀྱི་དོན་བཤད་པ།
ཆོས་ཞེས་པའི་དོན་ནི། ཆོས་ཞེས་པ་སཾསྐྲྀཏའི་སྐད་དུ་དྷརྨ་ཞེས་པ་འཛིན་པ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། དེ་ཡང་རང་རང་གི་ངོ་བོའམ། མཚན་ཉིད་འཛིན་པའི་གོ་ལུགས་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ཆོས་དང༌། ཡང་འཇིགས་པ་ལས་འཛིན་པའམ། སྐྱོབ་པའི་དོན་གྱིས་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀྱི་ཆོས་དེར་གོ་བ་རེད། འདིར་ཆོས་ཞེས་པ་ཕྱི་མ་དེ་ཡིན། དེ་ཡང་སྤོམ་བཤད་བྱས་ན། སྒོ་གསུམ་ཡ་རབས་ཀྱི་བྱ་བ་ཞིག་ཆོས་སུ་འཇོག ་དེ་ཡང་བྱ་བ་དེ་བྱས་པས་འཇིགས་པ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ལས་སྐྱོབ་པའམ། འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན། དེ་འདྲའི་བྱ་བ་ལག་ལེན་བྱེད་པ་ཆོས་ལག་ལེན་བྱེད་པ་རེད། འདིར་ཆོས་ཀྱི་སྐོར་རྒྱ་ཆེན་པོ་བརྗོད་རྒྱུ་སྐབས་སུ་མ་བབས་པས་མདོར་བསྡུས་ཤིག་གོ་བདེར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། ། འདི་ནི་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ། ལམ་བསྒོམ་པར་བྱ། སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་ཤེས་པར་བྱར་མེད། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ་སྟེ་སྤང་བར་བྱར་མེད། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ་སྟེ་མངོན་དུ་བྱར་མེད། ལམ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ་བསྒོམ་པར་བྱར་མེད་ཅེས་པའི་བདེན་བཞིའི་ངོ་བོ་དང༌། བྱ་བ། བྱ་བ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ལ་བཟླས་པའི་བདེན་པ་བཞི་སྟེ། འདི་འཆད་པ་ལ་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་མཆོག་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་གཙོ་བོར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་ནི། རྒྱུ་ལས་ཉོན་ལས་བྱུང་ཞིང༌། འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ལ་ཟེར། ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ནི། གོང་གི་སྡུག་བདེན་དེ་ཉིད་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་ཟེར། འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི། གོང་གི་བདེན་པ་དེ་གཉིས་ཟད་དེ་བྲལ་བའི་ཆ་ལ་ཟེར། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི། དེ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ཁྱད་པར་ཞིག་ལ་ཟེར། དེ་ཡང་ཀུན་འབྱུང་ལས་སྡུག་བདེན་འབྱུང་བས་ཀུན་འབྱུང་སྔོན་དང༌། སྡུག་བདེན་ཕྱིས་འབྱུང༌། ལམ་སྒོམ་པས་འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པས་ན། ལམ་སྔོན་དང༌། འགོག་བདེན་རྗེས་སུ་ཡིན་ཀྱང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེན་བཞི་གསུང་སྟངས་གོ་རིམ་དེ་གོ་ལྡོག་ནས་གསུངས་ཡོད། དེ་ནི་དགོས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ། ཐོག་མར་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པ་བྱུང་ན་དེ་ནས་དེའི་རྒྱུ་བརྩད་གཅོད་པས་ཀུན་འབྱུང་བཤད། དེ་སྤོང་ནུས་པའི་སྤོབས་པ་བསྐྱེད་དུས་འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ་འདོད་བྱུང༌། དེའི་ཆེད་དུ་དེ་ནས་ལམ་སྒོམ་འདོད་པ་འབྱུང་བས་ལམ་བདེན་བཤད།
༦ སྡུག་བདེན་འཁོར་བའི་ཚུལ་དང༌། འགྲོ་བའི་རིགས་བཤད་པ།
དེ་ཡང༌། འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་དང་བཅས་པ་འདི་སྡུག་བདེན་ཡིན་པས་འཁོར་བ་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཅེ་ན། འཁོར་བ་ལ་གནས་ཀྱིས་ཕྱེ་ན་གསུམ་དུ་བཤད་དེ། འདོད་ཁམས། གཟུགས་ཁམས། གཟུགས་མེད་ཁམས་གསུམ་ཡོད། དང་པོ་ལ་ནི། གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱའི་འདོད་ཡོན་ལྔའི་བདེ་བར་སྤྱོད་པ་ཡོད། གཉིས་པ་ལ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ལ་མ་ཆགས་པར་ནང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བར་སྤྱོད་པ་གཅིག་དང༌། དེ་ལས་ཀྱང་མཐོ་རུ་སོང་སྟེ་ཚོར་བ་བདེ་བས་ཀྱང་བསུན་ཏེ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ལ་སྤྱོད་པ་གཅིག་སྟེ་མཐོ་དམའ་རིམ་པ་གཉིས་ཡོད། གསུམ་པ་ལ། གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་སོགས་དང༌། དེ་སྤྱོད་པའི་མིག་སོགས་ཐམས་ཅད་བྲལ་བ་སེམས་ཉིད་ཙམ་དང༌། དེར་ཡང་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་འབའ་ཞིག་གཡེང་བ་དང་བྲལ་ཏེ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པ་ཞིག་ཡོད།
ཡང༌། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ཏུ་ཕྱེ་ན། དྲུག་ནི། ལྷ ལྷ་མིན། མི ཡི་དྭགས། དུད་འགྲོ། དམྱལ་བ་བཅས་སོ༌། དེ་ཡང༌། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་དང༌། འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་ནི་ལྷ་དང༌། ལྷ་མིན་ནི། ལྷ་དང་བྱད་འདྲ་བར་གདུག་རྩུབ་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་ཟེར། མི་ནི། གླིང་བཞི་ལ་སོགས་པའི་དང༌། ཡི་དྭགས་ནི། བཟའ་བཏུང་གིས་ཤིན་ཏུ་ཕོངས་པ་སོགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད། དུད་འགྲོ་ནི། བྱིངས་དང་ཁ་འཐོར་བའི་དུད་འགྲོ་སོགས་དང༌། དམྱལ་བ་ནི། མདོག་དང་གཟུགས་དབྱིབས་སྣ་ཚོགས་སུ་རང་གི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་རྒྱུ་དང་འདྲ་བར་སྐྱེས་ཡོང༌། འཁོར་བ་ཞེས་པ་དོན་སྙིང་པོ། རང་ལ་རང་དབང་མེད་པར་ལས་ཉོན་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང༌། ངོ་བོ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་བྱེད་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྟེན་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱིས་སྡུག་བསྔལ་འདྲེན་པ་ཞིག་སྟེ། ཆོས་སྐད་དུ། ཟག་བཅས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་འདི་ཡིན་ནོ། །འདི་ཁམས་གསུམ་ཆར་དུ་མ་ཁྱབ་པ་མེད་པས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕུང་པོ་འདི་འཁོར་བའོ། །
༧ འཁོར་བའི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་བཤད་པ།
འཁོར་བ་འདི་ཅི་ཡི་རྩ་བ་ཅན་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན། ལས་ཉོན་ཀུན་འབྱུང་གཉིས་ཏེ་ཉོན་མོངས་ནི་སེམས་གཙོ་བོའི་གྲས་མིན་པར་སེམས་བྱུང་གི་ནང་ཚན་ཡིན། འོན་ཀྱང་སེམས་བྱུང་ཉོན་མོངས་དེ་དང་དེ་མངོན་དུ་གྱུར་སྐབས་གཙོ་བོ་སེམས་དེ་དེའི་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་ནས་ཉོན་མོངས་དེས་གར་འཁྲིད་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ལས་ངན་གསོག་པ་རེད། དེ་ལ་ཉོན་མོངས་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང༌། གཙོ་བོ་འདོད་ཆགས། ཞེ་སྡང༌། ང་རྒྱལ། ལོག་ལྟ་སོགས་ཡིན། དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་འདོད་སྡང་གཉིས་གཙོ་བོ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཐོག་མར་རང་ལ་ཆགས་པའི་དབང་གིས་རང་ལ་མི་འདོད་པ་གཅིག་བྱུང་དུས་དེ་དང་དེའི་རྐྱེན་དང་བཅས་པར་སྡང་བ་འབྱུང༌། ཡང་རང་ལ་ཆགས་པའི་དབང་གིས་རང་ཉིད་མཐོན་པོར་བཟུང་བའི་ང་རྒྱལ་བྱུང་བ་དང༌། དེ་མཚུངས་རང་གིས་མ་ཤེས་པའི་ཚེ་དེ་མེད་པར་ལྟ་བའི་ལོག་ལྟ་བྱུང་བ་བཅས་འདི་འདྲ་རེད། དེ་འདྲའི་རང་ལ་ཆགས་པ་སོགས་ཤུགས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བ་དེ། རང་ཉིད་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་གོམས་པའི་དབང་གིས་རྨི་ལམ་ཚུན་ཆད་ལ་ང་ང་ཞེས་དམ་སྦྲིང་སྦྲིང་བློས་བཟུང་བས་དེའི་ཤུགས་ཀྱིས་བྱུང༌། དེ་ནི་རང་གིས་ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་མ་ཤེས་པས་ལན་པ་ཡིན། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་བཞིན་དུ་དེར་རྨོངས་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་དེ་ལ་ཐུག དེས་ན་འདི་ལྟར་ཆོས་རྣམས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འཛིན་པའི་འཛིན་པ་ནི་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་མཐར་ཐུག་པ་དེ་རེད།
ལས་ཀྱི་སྐོར་ནི།
ངོ་བོའི་ཆ་ནས་སེམས་པའི་ལས་དང༌། བསམ་པའི་ལས་གཉིས་ཡོད། དེ་ཡང་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་པ་མ་ཐོན་གོང་དེ་སྐུལ་བྱེད་ཀྱི་སེམས་བྱུང་ཞིག་ལ་སེམས་པའི་ལས་དང༌། བྱ་བ་དེར་འཇུག་བཞིན་པའི་སྐབས་ཀྱི་ལུས་ངག་གི་ལས་ནི། བསམ་པའི་ལས་སུ་འཇོག ཡང་འདི་གཉིས་ལ་འབྲས་བུ་འཕེན་ཚུལ་གྱི་ཆ་ནས་འདོད་པའི་བདེ་འགྲོར་འཕེན་བྱེད་ནི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངན་འགྲོར་འཕེན་བྱེད་ནི་བསོད་ནམས་མིན་པའི་ལས། ཁམས་གོང་མ་གཟུགས་གཟུགས་མེད་འཕེན་བྱེད་ནི་མི་གཡོ་བའི་ལས་ཏེ་རིགས་གསུམ་འཇོག ཡང༌། འདི་ཚོ་ཚང་མ་ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། ངག ཡིད་ཀྱི་ལས་གསུམ་ཡོད། ཡང༌། འབྲས་བུ་མྱོང་ཚུལ་གྱི་ཆ་ནས་དཔེར་ན། ཚེ་འདིར་བསགས་པའི་ལས་ཚེ་འདི་རང་དུ་སྨིན་མཁན་དེ་མཐོང་ཆོས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་དང༌། སྐྱེ་བ་རྗེས་ཐོག་དེར་སྨིན་མཁན་དེ་སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས། སྐྱེ་བ་གཉིས་ཕན་ཆད་དུ་སྨིན་མཁན་དེ་ལན་གྲངས་གཞན་དུ་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ལས་ཞེས་དབྱེ་བ་གསུམ་ཡོད་པ་རེད།
ཐར་པའི་ངོ་བོ་བཤད་པ།
ཐར་པའི་སྐོར། འཁོར་བ་ཞེས་པ་བཅིངས་པའི་དོན་དང༌། ཐར་པ་ནི་དེ་ལས་ཐར་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ཡང་འཁོར་བའི་རྒྱུ་གོང་དུ་བཤད་པའི་ལས་ཉོན་གཉིས་ལས། ཉོན་མོངས་རྩ་བ་ནས་ཟད་པ་དང༌། ལས་གསར་དུ་གསོག་པ་འགག་ཅིང༌། ལྷག་མ་ཡོད་རིགས་ལ་ཡང་གསོས་འདེབས་བྱེད་ཉོན་མོངས་མེད་པས་འཁོར་བ་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཟད་པ་ན་བཅིངས་པ་ལས་ཐར་པའི་དོན་དེ་རེད། དེ་ཙ་ན་སྔར་གྱི་ལས་ཉོན་གྱིས་འཕངས་པའི་ཕུང་པོ་ཡོད་ཀྱི་བར་ལ་ལྷག་བཅས་དང༌། དེ་ནས་ལྷག་མེད་ཅེས་འཇོག་སྲོལ་ཡང་ཡོད། དེ་ཡང་ལྷག་མེད་ཅེས་ལས་ཉོན་གྱིས་འཕངས་པའི་ཕུང་པོའི་ལྷག་མ་མེད་པའི་དོན་ཡིན་པ་ལས། ཤེས་པའི་རྒྱུན་དང༌། ཕུང་པོ་ཟག་མེད་ཀྱི་རྒྱུན་ཡོད། དེ་ལྟར་རྒྱུ་ཟད་པས་ཕུང་པོ་དེ་འགག་ཅིང༌། དེ་དང་བྲལ་བས་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲ་དེ་ནི་ཐར་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་སྡུག་ཀུན་ཞི་བ་ཙམ་ཞིག་གི་ཐར་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་ཐར་པ་ཆེན་པོའམ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་སྟེ་གཉིས་ཡོད། དེ་ལ་སྔ་མ་ནི། སྒྲིབ་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཀུན་ཟད་པ་ཡིན་ཀྱང༌། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མ་ཟད་ཅིང༌། ཕྱི་མ་ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་ཟད་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་གོ་འཕང་དེ་ཡིན།
ཐེག་དམན་བཤད་པ།
དེ་འདྲ་བའི་ཐར་པ་དེ་ཐོབ་པ་ལམ་ལ་བརྟེན་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལ་སོ་འཕགས་ཀྱི་ལམ་གཉིས་ལས། ཕྱི་མ་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པའོ། །འདི་ལ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་གཉིས། དེ་རེ་རེར་རིམ་པ་ལྔ་ལྔ་བཞག་པས་བཅུ་ཡོད། དེ་གཉིས་ནང་གསེས་མཐོ་དམན་ཡོད་ཀྱང༌། རྩ་བ་དེ་འདི་འདྲ་ཞིག་རེད། འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བའི་ཐར་པ་ཙམ་ཞིག་རང་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཐེག་དམན་གྱི་ཆོས་ཡིན། ཚིག་བསྡུས་ཏེ་བརྗོད་ན། ངེས་འབྱུང་གི་བསམ་པས་ཟིན་པར་བྱས་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཞི་བཟུང་བའི་ཐོག སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ས་བོན་དང་བཅས་པ་སླར་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་བྱས་ཏེ་སྤངས་པའི་དུས་དེར་ཐར་པ་ཐོབ་པ་རེད། འདི་ལ་ལམ་རིམ་པ་ལྔ་ནི། ཚོགས་ལམ། སྦྱོར་ལམ། མཐོང་ལམ། སྒོམ་ལམ། མི་སློབ་ལམ་སྟེ་ལྔའོ། །འདི་འདྲའི་ལམ་ལ་སློབ་མཁན་དེར་ཐེག་དམན་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན།
ཐེག་ཆེན་བཤད་པ།
ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི། གཙོ་བོ་གཞན་དོན་དུ་ཐར་པ་མཆོག་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་སམ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་དོན་དུ་གཉེར་བའི་བསམ་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཟིན་པའི་སྒོ་ནས་གོང་དུ་ཐེག་དམན་སྐབས་བཤད་པའི་ལམ་དེ་དག་དང༌། འདིར་བསམ་པའི་འཁྱེར་སྟངས་མི་འདྲ་བ་ཆགས་ཡོད་པས་སྔ་མ་ལས་སྟོབས་ཆེ་བ་དང༌། ལྷག་པ་ཡིན་ དེའི་སྟེང་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་དང༌། བསྡུ་བ་བཞི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཐབས་ཀྱི་ཆ་ཁྱད་པར་བ་འདི་ཚོ་བསྣན་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཟད། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའང་གཏན་ནས་བཅོམ་པའི་དུས་དེར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ཡིན། འདིར་ཡང་ལམ་ལྔ་ཡོད། ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ། སྦྱོར་ལམ། མཐོང་ལམ། སྒོམ་ལམ། མི་སློབ་ལམ་བཅས་ལྔའོ། །འདི་རྣམས་གོང་མ་དང་མིང་འདྲ་ཡང༌། དོན་ལ་མཆོག་དམན་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད། ཐེག་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མདོར་བསྡུ་ན། ཐོག་མའི་བསམ་པ་འཁྱེར་སྟངས་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད། དེའི་དབང་གིས་ལམ་གྱི་ལུས་སྤྱི་དང༌། ལྷག་པར་སྤྱོད་པའམ་ཐབས་ཀྱི་ཆ་མི་འདྲ། དེའི་དབང་གིས་འབྲས་བུ་ལ་ཡང་མཆོག་དམན་ཁྱད་པར་ཆེ། འོ་ན་ཐེག་དམན་པ་ཚོ་ཐར་པ་དེ་ཐོབ་ནས་དེ་རང་ལ་སྡོད་དམ། ཐེག་ཆེན་ལ་འཇུག་ཅེ་ན། མཐར་ངེས་པར་དུ་འཇུག་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཐོབ་བྱ་མཐར་ཐུག་པ་མིན་པས་ཁོང་རྣམས་དེས་ཆོག་མི་ཤེས་པར་རིམ་གྱིས་ཐོབ་བྱ་མཐར་ཐུག་དེར་ངེས་པར་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང༌། ལམ་ལ་བསླབས་ཏེ་དེར་འགྲོ་བ་ཡིན།
སྔགས་ཀྱི་སྐོར་བཤད་པ།
ལྷག་པར་སྔགས་ལ། རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ཡོད་པ་འོག་མ་རྣམས་ལས་གོང་མ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན། དེ་ལ་རྒྱུད་སྡེ་མི་འདྲ་བ་བྱེ་བ་མང་པོ་ཡོད་པར་གསུངས་ཤིང༌། འགྲོ་སྟངས་གོ་བདེ་བར་བརྗོད་ན། རང་རེ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་མྱོང་བ་འདི་དཀར་མིན་ལས་དང༌། དེ་ཉོན་མོངས་དབང་གིས་བྱུང་བ་གོང་བཤད་ལྟར། སྙིང་པོ་སེམས་དུལ་མ་ཐུབ་པས་བྱུང་བ་ཡིན། སེམས་དུལ་བའི་ཐབས་ནི་སེམས་རྣམ་རྟོག་ངན་པ་སྐྱེ་རུ་མ་བཅུག་པར་བཟང་གོམས་བྱེད་པའི་ཐབས་ཤེས་གཅིག་དང༌། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པའི་ཐབས་ཤེས་བྱུང་ན་མྱུར་ཁྱད་ཡོད། དེ་ཡང་སེམས་ལུས་ལ་བརྟེན་པའི་གནད་ཀྱིས་སོ། །
དེ་ཡང་གཙོ་བོ་ཁྲག་དང༌། ཁུ་བ། རླུང་རྐྱང་རྒྱུ་བའི་རྩ་ཡི་རིགས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡིན། དེ་ནས་སེམས་ཡུལ་ལ་གཡོ་བ་རླུང་གིས་བྱེད་པས་རླུང་ལ་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་བར་བྱེད། དེའི་མཐུས་སྐུལ་བྱེད་མེད་པས་སེམས་གཞན་དུ་བསྐུལ་བའམ། གཡོ་བ་མི་འབྱུང་བའི་ཐབས་ཤིག་བྱ་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ཡོང་བར་རྩ་རླུང་གི་སྦྱང་བ་ནང་ནས་བྱེད་པ་མ་གཏོགས། ཕྱིའི་ཡོ་ཆས་ཀྱིས་མིན་སྟབས་སེམས་དམིགས་པ་ལ་གཏན་ཆགས་པའི་ནུས་པ་སྟོབས་ཆེན་དགོས། དེ་ལ་སོགས་པའི་དགོས་པ་མང་པོའི་ཆེད་དུ་ལྷ་སྐུ་སྒོམ་པ་སོགས་གསུངས་པ་རེད། ལྷ་སྐུ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཡོད་པ་ལས་ཚད་ལྡན་འདི་ཚོ་རང་བཞིན་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱིས་བཞག་པ་མ་ཡིན་པར་སྦྱང་གཞི་མ་དག་པའི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་སྦྱོང་བྱེད་དང༌། གདུལ་བྱའི་ཁམས་དང༌། བསམ་པ། དབང་པོའི་ཁྱད་པར་ལས། ཞི་དྲག་ཞལ་ཕྱག་དང༌། གཙོ་འཁོར་མང་ཉུང་སོགས་བྱུང་བ་ཡིན། མདོར་བསྡུ་ན། འདི་རྣམས་ལས། མོས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲུབ་པ་ངེས་པར་ཡོད་ཀྱང༌། ཕལ་མོ་ཆེ་རིགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པར་ནུས་པ་ཡིན། ད་དུང་ལམ་ལ་དོན་དམ་རིམ་གྱིས་སློབ་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡིད་ཆེས་ཁུངས་བཙུན་གྱི་ངེས་པ་གཏིང་ནས་རྙེད་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་མང་པོ་ཡོད།
བདེན་གཉིས་བཤད་པ།
དེ་ལྟ་བུའི་ལམ་ལས་འཕགས་ལམ་རྣམས་ལམ་བདེན་དང༌། ལྷག་མ་རྣམས་དེའི་སྔོན་འགྲོ་ལྟ་བུ་ཡིན། དེ་ཐམས་ཅད་བསྡུ་ན། ལམ་ལ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཡོད། དེ་ཡང་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་བསྟན་པ། །བདེན་པ་གཉིས་ལ་ཡང་དག་བརྟེན། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང༌། །དམ་པའི་དོན་གྱི་བདེན་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་བདེན་གཉིས་ལ་བརྟེན་པ་རེད། དེ་ལ་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་སྐུ་གཉིས་ཐོབ་པ་དེ། ལམ་དུས་སུ་ལམ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་ལ་བརྟེན་ཞིང༌། དེ་གཞི་ཡི་གནས་ཚོད་ལ་བདེན་པ་གཉིས་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་བདེན་པ་གཉིས་པོ་དེ་ཤེས་པ་གལ་ཆེ་ཞིང༌། འདི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་གནས་ཤིག་ཀྱང་རེད། ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་མི་མཐུན་པ་མང་པོ་བྱུང་བ་འདི་དག་འདིའི་འཇོག་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་བྱུང་བའི་དབང་གིས་རེད། འདིར་ལུགས་ཐལ་འགྱུར་བ་ལྟར་བརྗོད་ན། རང་རེས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་དང་མཐོང་བཞིན་པའི་དངོས་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་ཚུལ་གཉིས་རེ་ཡོད་དེ། ཐ་སྙད་ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོ་བོ་གཅིག་དང༌། མཐར་ཐུག་པའི་སྟོང་པའི་གནས་ལུགས་གཅིག་སྟེ་གཉིས་ཡོད། དཔེར་ན། ཕྱོགས་གཞན་ནས་བརྗོད་ན། མྱུ་གུ་གཅིག་ལ་ཐ་མལ་པའི་མིག་གིས་མཐོང་ཐུབ་པའི་གནས་ཚུལ་རགས་པ་གཅིག་དང༌། ཐ་མལ་པའི་མིག་གིས་མཐོང་མི་ཐུབ་པའི་གནས་ཚུལ་ཕྲ་བ་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་རྡུལ་རྫས་གོང་བུ་གཅིག་སྟེ་གཉིས་ཡོད་པ་བཞིན་ནོ། ། འོ་ན་དོན་དམ་བདེན་པའི་དོན་དང༌། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་དོན་སོ་སོ་ནས་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། སྤོམ་བཤད་གོ་བདེ་བར་བརྗོད་ན། མཐར་ཐུག་དཔྱོད་པའི་རིགས་ཤེས་ཚད་མའི་རྙེད་དོན་དེ་དོན་དམ་བདེན་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དཔྱོད་པའི་རིགས་ཤེས་ཚད་མའི་རྙེད་དོན་དེ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་འཇོག དེས་ན། སྟོང་ཉིད་དང༌། འགོག་བདེན་ནི། དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་ལ། དེ་མིན་ཐམས་ཅད་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའོ། ། དེ་ལ་རྐྱེན་ལ་ལྟོས་ནས་འབྱུང་བ་དང༌། འགགས་པ། འགྱུར་འགྲོ་བ་རྒྱུན་ལ་བརྟེན་ནས་དང༌། ཆ་ཤས་ལ་བརྟེན་ནས་བཞག་པ་སོགས་ཡིན་པར་བརྟེན་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཡང་རང་ཉིད་གཞན་ལ་ལྟོས་ཏེ་གྲུབ་པ་མ་གཏོགས་རང་ཚུགས་སུ་གྲུབ་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་རེད། དེ་ལྟ་ནའང༌། ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བྱེད་ཀུན་འཐད་པ་ཡིན། མདོར་བསྡུ་ན། ངོ་བོ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པས་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་འགྲོ་བ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པས་བཟང་ངན་དོན་ཕན་འབྱུང་བ་འདི་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
ཆོས་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་སྤྱིར་བཤད་པ།
ཆོས་ལག་ལེན་བྱ་བ་ཞེས་པ། ལུས་བསྒྱུར། དགོན་པར་བསྡད། འདོན་པ་བཏོན་པ་ཙམ་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་མིན། དེ་ནི་ཆོས་སུ་འགྲོ་མིན་ངེས་པ་མེད། གང་ལྟར། ཆོས་ཞེས་པ་བསམ་བློའི་ཐོག་ནས་གཏོང་ཤེས་པ་དགོས། བསམ་བློ་གཏོང་ཤེས་ན། ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་པ་ཚང་མར་ཆོས་མཐུན་དུ་འཇུག་ནུས། བསམ་བློ་གཏོང་མ་ཤེས་ན། སྒོམ་རྒྱབ། འདོན་པ་བཏོན། མི་ཚེ་མཆོད་ཁང་ལ་བསྡད་ཀྱང་ཕན་པ་མེད། དེས་ན་ལག་ལེན་ལ་བསམ་པ་གལ་ཆེ་བས། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་དང༌། ལས་འབྲས་ལ་སྲུང་བརྩི། གཞན་ཕན་སེམས་བསྐྱེད་རྣམས་གལ་ཆེ་ཤོས་སུ་ཡོད། སྔར་བོད་དུ་འབྲོམ་ཞེས་པའི་བླ་མ་སྐད་གྲགས་ཅན་དེའི་དུས་སུ་ཉིན་གཅིག་མི་གཅིག་ཚྭ་ཁང་ཞིག་ལ་སྐོར་བ་རྒྱག་གིན་ཡོད་པ་གཟིགས་ཏེ། ཚྭ་ཁང་ལ་སྐོར་བ་རྒྱག་པ་བཟང་སྟེ། དེ་བས་ཆོས་ཤིག་བྱེད་ལེགས་གསུངས། ཁོས་བསམ་པར། ད་འོ་ན་དཔེ་ཆ་ཀློག་རྒྱུ་བཟང་སྙམ་སྟེ་དེ་ལྟར་བྱས་ཏེ་བསྡད་པར་ཡང་འབྲོམ་གྱིས་གཟིགས་ཏེ དཔེ་ཆ་ཀློག་པའང་བཟང་སྟེ། དེ་བས་ཆོས་ཤིག་བྱེད་ལེགས་གསུངས། དེ་ནས་ཁོས་བསམ་པར། དེ་ཡང་འགྲིགས་མེད་པ་འདྲ། ད་སྒོམ་ཞིག་རྒྱབ་ན་ཆོས་བྱེད་པ་ངེས་པར་ཡིན་བསམས་ཏེ། དེ་ལྟར་བྱས་པར་ཡང་འབྲོམ་གྱིས་གཟིགས་ཏེ། སྒོམ་རྒྱབ་པ་བཟང་སྟེ། དེ་བས་ཆོས་ཤིག་བྱེད་ལེགས་གསུངས་པར། ཁོ་ཧ་ལས་ཏེ་ད་འོ་ན་ཆོས་བྱེད་ལུགས་གང་འདྲ་རེད་ཅེས་ཞུས་པར། ཚེ་འདིར་མ་ཆགས་པ་བློ་ཆོས་སུ་འགྲོ་བ་གྱིས་ཤིག་གསུངས་འདུག དེ་ལྟར་བསམ་བློར་རག་ལུས་པ་ཡིན་པས་ཁོང་གིས་གསལ་པོ་གསུངས་པ་རེད།
ཆོས་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ།
ཚེ་འདི་བློས་བཏང་ཆོས་བསྒྲུབ་ན་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཡོད། བོད་དུའང་ཚེ་བློས་བཏང་བས་ཚེ་འདིར་གཅེས་འཛིན་གྱིས་འབད་རྩོལ་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཐབས་སྒོ་མང་པོར་འབད་པས་བསྒྲུབས་པའི་བདེ་བས་ཆ་ཙམ་འགྲན་དུ་མེད་པའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་རྙེད་པ་མང་པོ་ཡོད། དེ་ལྟ་ནའང་འདི་མི་ཕལ་མོ་ཆེས་ལག་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད། འོ་ན་རྒྱ་ཆེའི་མི་ཚོས་བྱེད་ཐབས་གང་ཡོད་ཟེར་ན། སྤྱིར་འཇིག་རྟེན་ནག་པོ་སྟེ་གཡོ་ཁྲམ་སོགས་དང་སྦྲེལ་བའི་འཚོ་བ་དེ་ཆོས་དང་རྒྱབ་འགལ་ཡིན་སྟབས་མཉམ་དུ་འོང་ས་མེད། དེ་མིན་འཇིག་རྟེན་ཡ་རབས་ཚུལ་མཐུན་དུ་འཚོ་བ། ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་བ། ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་བྱ་བ། དགའ་སྐྱིད་རྩེད་འཇོ་སོགས་ཡ་རབས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་དང་མཉམ་དུ་ཆོས་ཀྱི་བསམ་པ་དང་མ་བྲལ་བ་ཆོས་དང་མཐུན་པར་མཉམ་སྤྱོད་ཐུབ་པ་ཡིན།
བསྒྲུབས་ན་ཁྱིམ་དུ་གནས་ནའང་ཐར་པ་ཡོད། །
འཕགས་བོད་རྒྱལ་བློན་མར་པ་ལ་སོགས་བཞིན། །
མ་བསྒྲུབས་རི་འགོར་གནས་ཀྱང་ངན་སོང་རྒྱུ། །
འཕྱི་བ་ས་ཡི་ཁུང་བུར་མཚམས་བཅད་བཞིན། །
ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ༌།། །།
